شاید برای خیلی از ما، شنیدن واژه آنژیوگرافی با نگرانی یا سردرگمی همراه باشد، روشی پزشکی که معمولا زمانی مطرح می‌شود که موضوع سلامت قلب و عروق جدی‌تر شده است. اما واقعا آنژیوگرافی چیست و چرا انجام آن تا این حد اهمیت دارد؟ آنژیوگرافی نوعی تصویربرداری دقیق از رگ‌های خونی است که به پزشکان کمک می‌کند گرفتگی یا انسداد عروق را شناسایی کنند؛ درست مثل دیدن نقشه راه‌هایی که ممکن است بسته یا باریک شده باشند. این روش، گامی مهم در مسیر تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی است.
آنژیوگرافی چیست و چرا انجام می‌شود؟
آنژیوگرافی (Angiography)که به آن رگ نگاری یا کاتتریزاسیون قلب هم می‌گویند، نوعی روش تصویربرداری دقیق و تخصصی است که پزشک از آن برای بررسی وضعیت رگ های خونی بدن و شناسایی مشکلاتی مثل تنگی، انسداد، آنوریسم (باد کردگی غیرعادی دیواره رگ ها) یا اختلالات دیگر استفاده می‌کند. برای اینکه دقیق تر بدانید که چرا آزمایش رگ نگاری انجام می‌شود، به موارد زیر نگاهی بیندازید:
بررسی رگ های قلبی و عروق کرونر
رایج ترین کاربرد آنژیوگرافی، بررسی عروق کرونر است؛ یعنی همان رگ هایی که به عضله قلب خونرسانی می‌کنند. اگر به هر دلیلی، عروق کرونر دچار تنگی یا انسداد شوند، آنژیوگرافی قلب آن را نشان می‌دهد. پزشک بر اساس جواب این آزمایش، تصمیم می‌گیرد که برای درمان شما از آنژیوپلاستی، جراحی بای پس یا سایر روش ها استفاده کند.
بررسی رگ های مغزی
آنژیوگرافی مغزی مشکلاتی مثل انسداد، آنوریسم یا سایر اختلالات در رگ های خونی مغز را نشان می‌دهد. گاهی اوقات پزشک از این روش برای تعیین محل دقیق خونریزی مغزی، بررسی وضعیت تومورهای مغزی و حتی تصمیم گیری دقیق راجع به درمان هایی مثل جراحی و رادیوتراپی هم استفاده می‌کند.
تشخیص مشکلات عروقی در سایر اندام ها
آزمایش آنژیو فقط برای بررسی عروق قلب و مغز نیست، بلکه از آن برای ارزیابی وضعیت رگ های خونی کلیه، ریه ها، پاها و حتی کبد هم استفاده می‌کنند. پزشک با کمک این آزمایش، محل دقیق گرفتگی، انسداد یا آسیب عروق خونی در نواحی مختلف بدن را شناسایی کرده و طبق جواب آنژیوگرافی، بهترین روش درمانی را تجویز می‌کند.
چه زمانی انجام آنژیوگرافی توصیه می‌شود؟
قلب، این عضو کوچک تپنده، مسئول به جریان انداختن زندگی در تمام اعضای بدن ما است. هر نوع اختلالی در عملکرد قلب، زنگ خطر را برای کل بدن به صدا در می‌آورد. آنژیوگرافی با کمک به تشخیص به موقع مشکلات قلبی-عروقی و شروع هر چه سریع تر درمان، جلوی بروز اتفاقات ناخوشایند را می‌گیرد. پزشک در موارد زیر، انجام این آزمایش مهم را تجویز می کند:
| درد قفسه سینه (آنژین صدری)، فک، بازو یا گردن با احتمال منشا قلبی | نتایج غیرطبیعی در تست استرس یا تست ورزش | سکته قلبی |
| مشکلات دریچه ای قلب | ناهنجاری های مادرزادی قلب | آریتمی قلبی با منشا عروقی |
| نارسایی قلبی یا بیماری عضله قلب | آسیب یا ضربه به قفسه سینه | تغییرات غیرقابل توضیح در نوار قلب (ECG) |
| قبل از انجام جراحی قلب | قبل از جراحی غیرقلبی پرخطر | وجود عوامل خطرساز مثل دیابت، چربی خون بالا، سیگار یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی |
آیا آنژیوگرافی درد دارد؟
یکی از سوالاتی که برای بیماران اغلب پیش می آید این است که آیا در هنگام انجام آنژیوگرافی دردی حس می‌کنیم در پاسخ باید بگوییم خیر؛ این آزمایش با بی حسی موضعی انجام می‌شود و معمولا دردناک نیست. اگر سی تی آنژیوگرافی (CT Angiography) انجام بدهید، تقریبا هیچ دردی حس نخواهید کرد. در روش کاتتریزاسیون هم فقط لحظه ورود سوزن برای تزریق بی حسی، سوزش خفیفی حس می‌کنید. حرکت کاتتر در رگ ها نیز بدون درد است؛ چون سرخرگ ها، فاقد گیرنده های عصبی مربوط به درد هستند.
فقط احتمالا موقع تزریق مایع کنتراست یا همان ماده حاجب، کمی گرما و سوزش حس کنید که آن هم موقتی است. بعد از اتمام آزمایش هم ناحیه مورد نظر دچار درد و سوزش می‌شود که چندان زیاد نیست و با مصرف مسکن های ساده برطرف می‌شود.
چه آمادگی هایی برای انجام آنژیوگرافی لازم است؟
فرقی نمی کند که آزمایش آنژیو با چه هدفی انجام شود؛ در هر صورت، لازم است که شما از قبل خودتان را برای آن آماده کنید. پس قبل از آزمایش، این نکات را مدنظر قرار دهید:
| ناشتا بودن پیش از آزمایش | حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش نباید چیزی بخورید یا بنوشید. |
| مطلع کردن پزشک از حساسیت های دارویی یا غذایی | اگر به غذا یا داروی خاصی حساسیت دارید، حتما مدتی قبل، پزشکتان را در جریان بگذارید. |
| اطلاع رسانی درباره بیماری های زمینه ای | اگر سابقه ابتلا به دیابت یا فشار خون را دارید، پزشکتان را مطلع کنید. |
| قطع مصرف داروها | روز انجام آنژیو نباید داروهایی مثل انسولین، هپارین، گلی بن کلامید یا متفورمین مصرف کنید. داروهایی مثل وارفارین هم باید از چند روز قبل، کنار گذاشته شوند. |
| انجام آزمایشات اولیه | نوار قلب و اکوکاردیوگرافی از جمله آزمایش هایی هستند که باید قبل از آنژیوگرافی انجام شوند. |
| داشتن یک همراه | حتما با خودتان یک همراه بیاورید تا شما را بعد از آزمایش به خانه برگرداند. |
| همراه داشتن مدارک | روز آزمایش باید مدارک شناسایی، دفترچه بیمه، نسخه ها و پرونده پزشکی تان را همراه بیاورید. |
| پوشیدن لباس راحت و سبک | لباسی بپوشید که موقع معاینه به راحتی باز شود. |
| پرهیز از همراه داشتن زیورآلات | بدون انگشتر، گردنبند یا ساعت به بیمارستان بیایید. |
آنژیوگرافی چگونه انجام می‌شود و چقدر طول می‌کشد؟
برای انجام آزمایش رگ نگاری، بعد از ورد به بیمارستان، وارد اتاق آمادگی می‌شوید. پرستار به شما سرم وصل می‌کند و از شما می‌خواهد که لباس مخصوص اتاق کت لب (Cath Lab) یعنی همان اتاق مخصوص تصویربرداری را بپوشید.
بعد از ورود به این اتاق، روی تخت مخصوص دراز می‌کشید و پرستارها دستگاه های کنترل ضربان قلب و فشار خون را به شما وصل می‌کنند. در مرحله بعد، داروی بی حسی به محل ورود کاتتر که معمولا کشاله ران یا مچ دست است، تزریق می‌شود. این دارو محل تزریق را بی حس می‌کند، اما خود شما همچنان هوشیار باقی می‌مانید.
در قدم بعدی، پزشک با یک برش کوچک روی پوست، لوله نازک و منعطفی به نام کاتتر را وارد رگ می‌کند. سپس ماده حاجب وارد رگ ها می‌شود تا عروق خونی زیر اشعه ایکس کاملا مشخص‌شوند. معمولا کل این روند، کمتر از ۱ ساعت طول می‌کشد. اگر آزمایش با کاتتر انجام شده باشد، لازم است چند ساعتی در بیمارستان بمانید و بعد مرخص می‌شوید، اما در روش غیر تهاجمی سی تی آنژیو، نیازی به بستری شدن نیست و خیلی زود می‌توانید به خانه برگردید.
بعد از آنژیوگرافی چه کارهایی باید انجام داد؟
با اتمام آزمایش آنژیو، شما به اتاق ریکاوری می‌روید تا مدتی تحت نظر باشید. بعد از گذشت این مدت و با بازگشت به خانه، باید مراقبت های بعد از آنژیو را شروع کنید. در چند ساعت اول، کاملا استراحت کنید تا محل ورود کاتتر خونریزی نکند. حتما زخمتان را تمیز و خشک نگه دارید و آن را با ملایمت، فقط با آب و صابون بشویید. تا چند روز از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت‌های شدید بدنی خودداری کنید و اگر کاتتر از کشاله ران وارد شده، موقع اجابت مزاج زور نزنید.
علاوه بر این، حداقل تا ۳ روز نباید رانندگی کنید و تا زمان بهبودی کامل، باید داروهایتان را منظم مصرف کنید. در صورت بروز عوارض آنژیوگرافی مثل درد شدید، تورم غیر عادی، قرمزی یا ترشحات چرکی، فورا به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتی که قصد انجام آنژیوگرافی در بیمارستان کیان را دارید، می‌توانید از طریق شماره ۰۲۱۲۲۹۰۳۳۷۰ به صورت تلفنی نوبت دریافت کنید.
آیا بیمه هزینه آنژیوگرافی را می‌پردازد؟
بله، بیمه تا حدی هزینه آنژیوگرافی شما را می‌پردازد، اما میزان این پرداختی به نوع بیمه، نوع آزمایش و محل انجام آن بستگی دارد. اگر آزمایش در بیمارستان دولتی انجام شود، بیمه‌های پایه مثل تامین اجتماعی یا سلامت، بخش زیادی از هزینه را تقبل می کنند. در بیمارستان‌های خصوصی هم با داشتن بیمه تکمیلی می‌توانید هزینه کمتری از جیب خودتان بپردازید.
ضمنا، سی‌تی آنژیو معمولا تحت پوشش کامل بیمه پایه نیست و احتمالا باید بخشی از آن را خودتان بپردازید؛ اما اگر بیمه تکمیلی داشته باشید، قسمت زیادی از هزینه به عهده بیمه خواهد بود. بهترین کار این است که قبل از آزمایش با مرکز بیمه تان تماس بگیرید و از میزان پوشش بیمه پرس و جو کنید.
آنژیوگرافی در بیمارستان کیان
اگر به دنبال مرکزی مطمئن و پیشرفته برای انجام آنژیوگرافی هستید، بیمارستان کیان با تجهیزات مدرن و تیم متخصص قلب و عروق آماده خدمت‌رسانی به شماست. آنژیوگرافی، یکی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص مشکلات عروق کرونری و بیماری‌های قلبی است که با دقت بالا، انسداد یا تنگی رگ‌های قلب را شناسایی می‌کند.
در بیمارستان کیان، با استفاده از فناوری‌های نوین و روش‌های کم‌تهاجمی، روند آنژیوگرافی به صورتی سریع، ایمن و بدون درد انجام می‌شود. تیم مجرب متخصصین قلب ما با توجه به شرایط هر بیمار، بهترین برنامه درمانی را پیشنهاد می‌دهند تا سلامت قلب شما به بهترین شکل حفظ شود.
با انتخاب بیمارستان کیان، خیالتان راحت است که تحت مراقبت حرفه‌ای و محیطی مجهز قرار می‌گیرید و می‌توانید با اطمینان روند تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی خود را طی کنید.
