ام آر آی (MRI) یکی از پیشرفته ترین روش‌های تصویربرداری پزشکی است که بدون استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم بدن مانند مغز، نخاع، مفاصل و اندام‌های داخلی تهیه می‌کند. این روش کاملا غیرتهاجمی بوده و به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری‌ها و آسیب‌های احتمالی را با دقت بالا تشخیص دهند. ام آر آی به دلیل وضوح تصویر بالا و ایمنی بالا، در سال‌های اخیر به یکی از پرکاربردترین روش‌های تشخیصی در پزشکی تبدیل شده است. در این مقاله، با کاربردهای ام آر آی، نحوه انجام آن، مزایا، معایب و نکاتی که باید قبل از انجام آن بدانید، آشنا خواهید شد.
ام آر آی چیست؟
MRI یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی از میدان های مغناطیسی برای تولید تصاویری دقیق از اعضای داخلی بدن استفاده می‌کند. این تکنیک برای بررسی بافت های نرم مانند مغز، نخاع، عضلات، مفاصل و قلب مفید است. ام آر آی به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند تومورها، بیماری های عصبی، آسیب های بافتی، مشکلات مفصلی و بیماری های قلبی را شناسایی کنند، بدون اینکه نیاز به تابش اشعه ایکس داشته باشد. این روش غیرتهاجمی و بدون درد است و برای ارزیابی دقیق ساختارهای داخلی بدن کاربرد دارد.
مراحل انجام ام آر آی به چه صورت است؟
مراحل انجام MRI به طور کلی ساده و بدون درد است، اما نیاز به دقت و آماده سازی خاصی دارد. در اینجا مراحل اصلی انجام ام آر آی بیان شده است.
آماده سازی بیمار
قبل از شروع، از بیمار درخواست می‌شود که لباس راحت و بدون فلز بپوشد، زیرا هرگونه فلز بر تصاویر تاثیر می‌گذارد. در برخی موارد، بیمار باید از خوردن یا نوشیدن برخی مایعات خاص قبل از انجام ام آر آی خودداری کند. در این زمان هیچ نوع لباس زیری که فلز داشته باشد نباید بر بدن داشته باشید.
وارد شدن به دستگاه
بیمار به اتاق ام آر آی می‌رود و بر روی تخت مخصوص دراز می‌کشد. تخت به دستگاه MRI متصل است و به آرامی بیمار را وارد تونل دستگاه می‌کند.
شروع تصویربرداری
دستگاه شروع به کار می‌کند و میدان مغناطیسی به بدن بیمار تابیده می‌شود تا تصاویری از بافت ها و اعضای داخلی بدن تولید کند. در طول تصویربرداری، بیمار باید بی‌حرکت بماند تا تصاویر دقیق تری به دست آید. در برخی موارد، از بیمار می‌خواهند که نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارد.
استفاده از ماده کنتراست در صورت نیاز
در برخی موارد، برای وضوح بیشتر تصاویر، ماده کنتراست تزریقی به بیمار داده شود. این ماده از طریق سرنگ به داخل ورید بیمار تزریق می‌شود. کنتراست کمک می‌کند تا تفاوت های ظریف در بافت ها به وضوح نمایش داده شود.
پایان تصویربرداری
پس از اتمام فرآیند تصویربرداری، تخت دستگاه به آرامی بیمار را خارج می‌کند. در این مرحله، بیمار می‌تواند از دستگاه خارج شده و کمی بنشیند. در صورتی که سرگیجه نداشته باشید می‌توانید از جای خود بلند شوید و به فعالیت های عادی خود بازگردید.
بررسی تصاویر
تصاویر به دست آمده توسط یک رادیولوژیست یا پزشک متخصص بررسی می‌شود و نتایج آن به پزشک معالج ارسال می‌شود. پزشک سپس نتیجه را تحلیل کرده و بر اساس آن تشخیص و درمان های لازم را انجام می‌دهد.
در صورتی که قصد انجام ام آر آی در بیمارستان کیان را دارید، می‌توانید از طریق شماره ۰۲۱۲۲۹۰۳۳۷۰ به صورت تلفنی نوبت دریافت کنید.
ام آر آی برای چه قسمت و تشخیص چه مواردی استفاده می‌شود؟
ام آر آی یک ابزار تصویربرداری بسیار دقیق است که برای تشخیص مشکلات مختلف در بسیاری از قسمت های بدن استفاده می‌شود. این روش برای بررسی بافت های نرم و ساختارهای داخلی بسیار مفید است. در زیر به برخی از بیشترین کاربردهای MRI در نواحی مختلف بدن و برای تشخیص بیماری ها اشاره می‌کنیم.
| عنوان | شرح | یادداشت/توضیح تکمیلی |
|---|---|---|
| تشخیص تومورها | ام آر آی برای شناسایی تومورها یا ضایعات مغزی بسیار مفید است. | ام آر آی مغز برای بررسی تومورهای بدخیم و خوش‌خیم |
| ضربه مغزی | آسیب به مغز مانند هماتوم‌ها یا خونریزی‌ها به راحتی با ام آر آی قابل شناسایی است. | کاربردی در اورژانس‌های مغزی و بررسی خونریزی |
| اختلالات عصبی | بیماری‌هایی مانند ام اس، آلزایمر یا پارکینسون با ام آر آی شناسایی می‌شوند. | ابزاری مهم در تشخیص زودهنگام بیماری‌های عصبی |
| اختلالات عروقی | مشکلاتی مانند آنوریسم مغزی یا سکته مغزی. | بررسی دقیق عروق مغزی با MRA (ام آر آی آنژیوگرافی) |
| مشکلات نخاعی | ام آر آی مشکلاتی مانند فتق دیسک، تنگی نخاع یا آسیب‌های دیگر به نخاع را تشخیص می‌دهد. | تشخیص غیرتهاجمی مشکلات نخاعی |
| آسیب‌های عضلانی و استخوانی | آسیب‌ها و کشیدگی‌های عضلانی، پارگی رباط‌ها یا آسیب‌های غضروفی مانند ACL در زانو. | مناسب برای بررسی آسیب‌های ورزشی |
| آرتروز و التهاب مفاصل | ام آر آی نشان می‌دهد که مفصل‌ها دچار التهاب یا تخریب شده‌اند. | کمک به تشخیص و پایش روند آرتروز |
| فتق دیسک | یکی از شایع‌ترین کاربردهای ام آر آی بررسی مشکلات دیسک‌های بین مهره‌ای است. | ابزاری دقیق‌تر از رادیوگرافی برای دیسک‌ها |
| مشکلات کبد و طحال | بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی یا تومورها. | روش غیرتهاجمی بدون نیاز به جراحی |
| اختلالات روده و معده | ام آر آی در تشخیص بیماری‌های روده‌ای مانند بیماری کرون یا زخم‌های گوارشی کمک می‌کند. | گزینه‌ای برای بیماران با مشکلات گوارشی مزمن |
| مشکلات پانکراس | ام آر آی به شناسایی تومورها یا التهاب پانکراس کمک می‌کند. | روش انتخابی در تشخیص التهاب پانکراس |
| آنوریسم‌ها | ام آر آی آنوریسم‌های آئورت یا سایر اختلالات عروقی بزرگ را شناسایی می‌کند. | شناسایی دقیق آنوریسم‌ها قبل از پارگی |
| بیماری‌های عروق کرونری | از ام آر آی می‌توان برای بررسی مشکلات عروق کرونری استفاده کرد. | ارزیابی غیرتهاجمی عروق قلب |
| مشکلات کلیوی | ام آر آی به شناسایی بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه، کیست‌ها یا تومورها کمک می‌کند. | روش جایگزین در بیمارانی که CT مناسب نیست |
| مشکلات پروستات | برای تشخیص سرطان پروستات یا سایر اختلالات پروستات از ام آر آی استفاده می‌شود. | کاربردی برای غربالگری و تشخیص زودهنگام |
| کیست‌ها و تومورها | ام آر آی به شناسایی کیست‌ها و تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در پستان کمک می‌کند. | مکمل ماموگرافی در بررسی پستان |
| تومورهای تخمدان | ام آر آی در تشخیص تومورهای تخمدان و مشکلات رحمی مفید می‌باشد. | ابزاری برای افتراق تومورهای خوش‌خیم و بدخیم |
| بیماری‌های پروستات | بررسی سرطان پروستات و دیگر اختلالات مرتبط با آن. | روش دقیق برای بررسی عملکرد و ساختار پروستات |
شاید این مطلب برای شما مفید باشد: رادیولوژی
قبل از ام آر آی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
قبل از انجام ام آر آی، چند اقدام و آماده‌سازی لازم است تا تصاویر با دقت بالا به دست آید و فرآیند به راحتی انجام شود. در اینجا مهم ترین اقدامات پیش از انجام MRI را ذکر کردیم.
- اگر شما دستگاه‌های پزشکی ایمپلنتی مانند دستگاه ضربان ساز قلب، دستگاه شنوایی ایمپلنتی، استخوان‌های فلزی، پلاتین‌های فلزی یا هر وسیله فلزی در بدن دارید، باید به پزشک یا تکنسین ام آر آی اطلاع دهید، زیرا میدان مغناطیسی دستگاه این دستگاه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- اگر باردار هستید، به پزشک اطلاع دهید، زیرا ام آر آی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، مگر در موارد بسیار اضطراری.
- بهتر است لباس‌های بدون فلز و راحت بپوشید. برخی مراکز به شما لباس بیمارستانی می‌دهند، اما اگر خودتان لباس می‌آورید، مطمئن شوید که هیچ زیورآلات فلزی نداشته باشید.
- در برخی از انواع MRI، ممکن است از ماده کنتراست برای افزایش وضوح تصاویر استفاده شود. اگر ماده کنتراست تزریقی مانند گادولینیوم به شما داده می‌شود، ممکن است از شما خواسته شود که حداقل ۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید یا ننوشید.
- اگر به ماده کنتراست حساسیت دارید، باید پزشک را مطلع کنید. در این صورت، از شما تست هایی برای بررسی حساسیت گرفته می‌شود.
- در صورتی که برای ناحیه خاصی از بدن مانند شکم یا لگن MRI انجام می‌دهید و از شما خواسته شده است که ناشتا باشید، باید حداقل ۴ تا ۶ ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید. این کار به بهبود کیفیت تصاویر کمک می‌کند. در موارد دیگر، نیازی به ناشتا بودن نیست، مگر اینکه پزشک دستور خاصی بدهد.
- اگر شما مشکلاتی مانند آسم، دیابت یا مشکلات کلیوی دارید، به ویژه اگر کنتراست استفاده می‌شود، باید پزشک یا تکنسین را مطلع کنید تا اقدامات احتیاطی لازم برای ایمنی شما انجام گیرد.
ام آر آی عوارض جانبی دارد؟
ام آر آی به طور کلی یک روش ایمن و بدون عوارض جانبی جدی است. با این حال، برخی افراد واکنش هایی مانند حساسیت به ماده کنتراست که برای افزایش دقت تصاویر استفاده می‌شود، تجربه می‌کنند. این واکنش ها شامل کهیر، درد در محل تزریق یا احساس تهوع هستند که در اکثر موارد موقتی هستند. همچنین، برخی افراد به دلیل فضای بسته دستگاه دچار اضطراب یا ترس از فضاهای تنگ می‌شوند. برای کاهش این نگرانی، می‌توان از آرام بخش‌ها استفاده کرد یا از گوشی‌های محافظ برای کاهش صداهای بلند دستگاه بهره برد.
در موارد نادر، افرادی که دستگاه‌های پزشکی ایمپلنتی مانند پیس میکر یا دستگاه های شنوایی ایمپلنتی دارند، نباید ام آر آی انجام دهند زیرا میدان مغناطیسی دستگاه این تجهیزات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین، در افرادی که مشکلات کلیوی دارند، استفاده از ماده کنتراست خطرات جدی به همراه دارد. به طور کلی، MRI یک روش ایمن است، اما رعایت احتیاط های لازم برای هر فرد مهم است.
ام آر آی برای کودکان مناسب است؟
ام آر آی برای کودکان به طور کلی مناسب است و به عنوان یک روش ایمن برای بررسی مشکلات مختلف پزشکی در کودکان استفاده می‌شود. این روش هیچگونه تابش اشعه ای ندارد و از این نظر نسبت به دیگر روش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن بی خطرتر است. MRI به تشخیص بیماری‌ها و مشکلات مختلف در کودکان کمک می‌کند، از جمله اختلالات مغزی، مشکلات نخاعی، تومورها، مشکلات عضلانی و مفصلی و بیماری های قلبی و عروقی.
از مهم‌ترین مسائل و چالش ها، بی‌حرکت نگه داشتن کودک در طول تصویربرداری است که ممکن است به دلیل سن پایین یا اضطراب کودک دشوار باشد. به همین دلیل در بسیاری از موارد، کودکان خردسال برای انجام ام آر آی به آرامبخش یا بیهوشی نیاز دارند تا بتوانند بی‌حرکت بمانند و تصاویر دقیقی به دست آید.
شاید این مطلب برای شما مفید باشد: سونوگرافی
هزینه انجام ام آر آی چقدر است؟
هزینه انجام ام آر آی به چندین عامل بستگی دارد که شامل نوع و ناحیه ای است که تحت بررسی قرار می‌گیرد، تعرفه مراکز درمانی و بیمارستان ها و تجهیزات مورد استفاده می‌شود. برای مثال، ام آر آی های مربوط به مغز یا نخاع هزینه های متفاوتی نسبت به ام آر آی های مفصلی یا شکمی دارند. علاوه بر این، نوع ماده کنتراست که اگر استفاده شود، بر هزینه نهایی تاثیر می‌گذارد.
به طور کلی، هزینه های MRI شامل هزینه تصویربرداری، هزینه تکنسین‌ها، هزینه استفاده از تجهیزات پیشرفته و هزینه تفسیر نتایج توسط پزشک یا رادیولوژیست است. برای دریافت اطلاعات دقیق تر، بهترین راه تماس با شماره های موجود در وب سایت بیمارستان کیان و استعلام هزینه ها است، زیرا این هزینه ها بسته به شرایط مختلف تغییر می‌کنند.
