تومور مغزی از جدی ترین بیماری های عصبی است که با رشد غیرطبیعی سلول ها در بافت مغز یا اطراف آن شکل می‌گیرد. این بیماری خوش خیم یا بدخیم می‌باشد و با توجه به محل قرارگیری، اندازه و سرعت رشد، علائم مختلفی ایجاد می‌کند. اگرچه واژه تومور مغزی برای بسیاری از بیماران واهمه برانگیز است اما پیشرفت های علم پزشکی در زمینه تشخیص و درمان این بیماری، امیدواری های چشمگیری به همراه دارد.
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی به رشد غیرطبیعی و کنترل نشده سلول ها در مغز یا بافت های اطراف آن گفته می‌شود. این تومورها خوش‌خیم یا بدخیم می‌باشند و بسته به محل رشد، عملکرد نواحی حیاتی مغز را مختل می‌کنند. برخی از تومورها از خود بافت مغز منشا می‌گیرند که به آن تومورهای اولیه گفته می‌شود و برخی دیگر از نقاط دیگر بدن به مغز منتقل می‌شوند.
تومور مغزی چه علائمی دارد؟
علائم تومور مغزی بستگی زیادی به محل دقیق تومور، سرعت رشد و نوع آن دارد. برخی از رایج ترین نشانه ها عبارتند از:
- سردرد مداوم و شدید، به ویژه هنگام صبح
- تاری یا دوبینی
- تهوع و استفراغ غیرقابل توضیح
- تشنج، حتی در افرادی که سابقه صرع ندارند
- اختلال در تعادل یا راه رفتن
- تغییرات خلقی، افسردگی یا تحریک پذیری
- کاهش تمرکز و مشکلات حافظه
- بی‌حسی یا ضعف در یک طرف بدن
در صورتی که قصد درمان تومور مغزی در بیمارستان کیان را دارید، می‌توانید از طریق شماره ۰۲۱۲۲۹۰۳۳۷۰ به صورت تلفنی نوبت دریافت کنید.
تومور مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص تومور مغزی نیازمند ترکیبی از ارزیابی های بالینی، تصویربرداری دقیق و در برخی موارد آزمایش های تخصصی است. نخستین گام معاینه بالینی و بررسی علائم عصبی مانند بینایی، شنوایی، تعادل، حافظه و واکنش های حرکتی است. پس از آن، برای بررسی دقیق تر ساختار مغز و شناسایی محل و اندازه توده، تصویربرداری با MRI انجام می‌شود که دقیق ترین روش تشخیص تومورهای مغزی به شمار می‌رود. در صورت عدم دسترسی به MRI یا برای بررسی های تکمیلی، سی تی اسکن نیز استفاده می‌شود.
برای تعیین نوع دقیق سلول های تومور، پزشک نمونه برداری یا بیوپسی انجام می‌دهد، این کار از طریق جراحی یا روش های کمتر تهاجمی انجام می‌شود. در برخی موارد خاص نیز، آزمایش مایع نخاعی یا نوار مغز (EEG) برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز و تشنج های مرتبط با تومور به کار می‌رود. ترکیب این روش ها به پزشکان کمک می‌کند تا نوع، محل و میزان پیشرفت تومور را مشخص کرده و برنامه درمانی مناسبی را طراحی کنند.
تومور مغزی چگونه درمان می‌شود؟
درمان تومور مغزی به نوع، اندازه، محل و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. روش های درمانی شامل موارد زیر است.
- جراحی مغز: در مواردی که تومور قابل دسترسی باشد، جراحی برای برداشتن کامل یا بخشی از آن انجام می‌شود.
- رادیوتراپی یا پرتودرمانی: برای از بین بردن سلول های باقی مانده یا کاهش اندازه تومور به کار می‌رود.
- شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای ضد سرطان برای مهار رشد سلول های تومور، همراه رادیوتراپی
- درمان هدفمند: در موارد خاصی از تومورها مانند گلیوبلاستوما، داروهایی خاص که به گیرنده‌های سلولی حمله می‌کنند تجویز می‌شوند.
تومور مغزی چه انواعی دارد؟
- گلیوماها: تومورهایی از سلول‌های گلیال شایع ترین نوع بدخیم آستروسیتوما، گلیوبلاستوما، الیگودندروگلیوما هستند.
- مننژیوما: خوش خیم، منشا از پوشش مغز که شایع ترین تومور اولیه مغزی است.
- نورینوما: تومور اعصاب جمجمه ای مانند عصب شنوایی
- آدنوم هیپوفیز: تومور غده هیپوفیز که اغلب خوش خیم است.
- مدولوبلاستوما: تومور مغزی بدخیم در کودکان
- تومورهای متاستاتیک: منشا از سرطان سایر اعضا مانند ریه یا سینه
چه کسانی به تومور مغزی دچار می‌شوند؟
اگرچه هر فردی ممکن است در طول زندگی در معرض تومور مغزی قرار بگیرد، برخی فاکتورها خطر ابتلا را افزایش می‌دهند. افرادی که مستعد توده مغزی هستند:
- سابقه خانوادگی یا ژنتیکی نادر اما مهم
- قرار گرفتن در معرض اشعه‌های یونیزه مثلاً پرتودرمانی قبلی
- برخی سندرم های ژنتیکی مانند نوروفیبروماتوز نوع ۱ و ۲
- سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران HIV مثبت یا پیوند عضو
عوارض تومور مغزی چیست؟
عوارض تومور مغزی بستگی به محل و اندازه آن دارد. مهم‌ترین عوارض عبارتند از:
- فشار داخل جمجمه ای و سردردهای مزمن
- اختلال در بینایی، شنوایی یا گفتار
- تشنج و صرع
- فلج جزئی یا کامل در یک سمت بدن
- تغییرات روانی یا رفتاری
- اختلال در عملکرد حافظه، تمرکز و تصمیم گیری
- در موارد بدخیم، احتمال گسترش تومور به سایر نقاط مغز یا نخاع
جمع‌بندی
همانطور که متوجه شده اید، تومور مغزی یک بیماری جدی و پیچیده است که شناخت دقیق آن به تشخیص زودهنگام، درمان موثر کمک می‌کند. اگرچه برخی انواع تومورهای مغزی بدخیم هستند، اما بسیاری از آن ها خوش‌خیم بوده و با جراحی یا درمان دارویی کنترل پذیرند. با توجه به حساسیت مغز و اعصاب مرکزی، مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا نوروسرجری در صورت مشاهده علائم مشکوک بسیار مهم است. درمان به موقع روند بیماری را متوقف کرده و حتی به بهبودی کامل منجر می‌شود.
سوالات متداول درباره تومور مغزی
بسیاری از تومورها خوش خیم هستند و رشد آرام دارند. تنها بیوپسی می‌تواند نوع دقیق تومور را مشخص کند.
سردرد می‌تواند یکی از علائم توده مغزی باشد اما تنها با MRI می‌توان تشخیص داد.
در موارد خوش خیم بله. در موارد بدخیم نیز کنترل طولانی مدت با ترکیب درمان ها امکان پذیر است.
